Για το Πανεπιστήμιο των αναγκών μας και την κοινωνία των ονείρων μας

Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε με τον πιο γλαφυρό τρόπο την επίθεση στην εργασία την εκπάιδευση και σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής ως πολιτική επίλογη των κυρίαρχων για να ξεπεράσουν την κρίση του καπιταλισμού. Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση ευαγγελίζεται την ανάπτυξη και επευφημεί το success story και το άνοιγμα στις αγορές, τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών λιτότητας είναι η ανεργία, η διάλυση των εργασιακών κατακτήσεων και των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, η διάλυση του κοινωνικού κράτους (ιδωτικοποιήσεις), αποδεικνύοντας ότι η οικονομική κρίση είναι δομική ενώ όχι μόνο δε μπορεί να ξεπεραστεί από τις πολιτικές των κυρίαρχων, αλλά βαθαίνει και περιπλέκεται.

Μέσα στη δίνη αυτής της επίθεσης, βασικός πυλώνας της πολιτικής της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είναι η υιοθέτηση και η εφαρμογή της ακροδεξιάς ατζέντας, με κύριες αιχμές τον αυταρχισμό, την ρατσιστική μεταναστευτική πολιτική και την κατά πολύ οξυμμένη καταστολή (απαγορεύσεις συγκεντρώσεων, επιστρατεύσεις/επιτάξεις εργαζομένων, κλείσιμο ΕΡΤ). Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση που συμβάλλει στη συντηρητικοποίηση κομματιών της κοινωνίας, με αιχμή του δόρατος τη διαχείριση της δολοφονίας του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα από τη συγκυβέρνηση και την υπόθεση Μπαλτάκου, που ήρθαν να αναδείξουν για άλλη μια φορά την  σύνδεση που έχει η Νέα Δημοκρατία με τη Χρυσή Αυγή, αποκαλύπτοντας αφ’ ενός την οργανική σχέση και το συστημικό ρόλο που έχει η τελευταία και αφ’ετέρου αποδεικνύοντας ότι η εξάλειψη του φασιστικού φαινομένου είχε επικοινωνιακό και ευκαιριακό χαρακτήρα για την συγκυβέρνηση.

Η επίθεση των από πάνω επεκτείνεται σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα, ξεκινώντας από τη διάλυση της δημόσιας δωρεάν υγείας, με τις συγχωνεύσεις νοσοκομείων, την κατάργιση του ΕΟΠΠΥ, τις απολύσεις των καθαριστριών και φτάνοντας μεχρι την εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της με το νέο εξετασιοκεντρικό σύστημα στο λύκειο εώς τις απολύσεις των διοικητικών στα πανεπιστήμια.

Όλο τα αυτά τα χρόνια της μνημονιακής επίθεσης έχουμε όμως δει και πλατιές κοινωνικές αντιστάσεις. Μεγαλειώδεις στιγμές των λαϊκών αυτών αγώνων είναι το κίνημα των πλατειών, οι 48ωρες γενικές απεργίες, ο αγώνας των Σκουριών για γη και ελευθερία και της ΕΡΤ για δημοκρατία, ο αγώνας των διοικητικών υπαλλήλων, αλλά και η πληθώρα των δικτύων αλληλεγγύης που ξεπηδούν στις γειτονιές και τις σχολές μας. Όλα αυτά συγκροτούν το μωσαϊκό των αντιστάσεων των τελευταίων τεσσάρων χρόνων.

Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ο νόμος διαμαντοπούλου-αρβανιτόπουλου με τις συγχωνεύσεις τμημάτων, την εντατικοποίηση των σπουδών και τις διαγραφές φοιτητων, συνθετουν την εικόνα, του πανεπιστημίου των αγορών και όχι των αναγκών.

ΔΕΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΤΑ ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ!

Στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το Μνημόνιο ως κεντρικός κόμβος στην στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης έφερε τεράστιους μετασχηματισμούς σε όλα τα επίπεδα. Οι βασικοί άξονες της συνθήκης της Μπολόνια δεν κατάφεραν να ενσωματωθούν στο μοντέλο του Ελληνικού Πανεπιστημίου αφού συνάντησαν την μεγάλη αντίδραση της ακαδημαϊκής κοινότητας και ενός ισχυρού φοιτητικού κινήματος. Ό,τι δεν κατάφεραν οι προηγούμενες κυβερνήσεις με τη συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16 , κατάφερε να το κάνει ο νόμος Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου, μέσα σε λίγα χρόνια.

Το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα έτσι όπως απορρέει από το νόμο για την παιδεία σημαίνει ένα Πανεπιστήμιο σκληρών ταξικών φραγμών, ένα Πανεπιστήμιο για λίγους. Ένα Πανεπιστήμιο στο οποίο μπορούν να εισαχθούν μόνο όσοι μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος των φροντιστηρίων , όσοι μπορούν να διαθέσουν από έναν οικογενειακό προϋπολογισμό τουλάχιστον έναν μισθό για κάθε φοιτητή (όταν ο βασικός μισθός είναι 350Ε) ή αλλιώς να εργάζονται καθ' όλη την διάρκεια της φοίτησης τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ραγδαία αύξηση των μαθητών που αφήνουν το σχολείο.

Η υποχρηματοδότηση των ανώτατων ιδρυμάτων (ΑΕΙ,ΤΕΙ) έχει σαν στόχο την βαθμιαία ιδιωτικοποίησή τους, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια με την ύπαρξη επιχειρήσεων αλλά και με την παραχώρηση τμημάτων της μέριμνας σε ιδιώτες (λέσχες). Ταυτόχρονα τα μόρια και οι προϋποθέσεις που πρέπει να συγκεντρώνουν οι φοιτητές για να έχουν το αυτονόητο δικαίωμα της στέγασης αυξάνονται διαρκώς όπως αυξάνονται και οι ανάγκες των φοιτητών που σπουδάζουν σε άλλες πόλεις, ενώ οι υποδομές ήταν ήδη ελλιπής. Το καθολικό δικαίωμα στη φοιτητική μέριμνα (σίτιση, στέγαση, μεταφορές) μετατρέπεται σε παροχή μόνο για ελάχιστους που πληρούν τα «κριτήρια» του Υπουργείου. Παράλληλα καλούμαστε να πληρώνουμε τα συγγράμματα αλλά και τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα.

Το τελευταίο μέτρο της κυβέρνησης είναι η διαγραφή 180.000 ''αιωνίων'' φοιτητών με πρόσχημα ότι επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό των ιδρυμάτων κάτι το οποίο δεν ισχύει ούτε κατ' ελάχιστον αφού μετά το τελευταίο έτος σπουδών(4ο ή 5ο) ο φοιτητής δεν δικαιούται ούτε δωρεάν συγγράμματα και αφού ξεπεράσει το όριο του ν+2 δεν δικαιούται ούτε πάσο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η εντατικοποίηση των σπουδών αποτελεί μία πραγματικότητα, όχι μόνο λόγω των επικείμενων διαγραφών και των αλυσίδων μαθημάτων, αλλά και λόγω των οικονομικών αντικειμενικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι φοιτητές.

Η κατάρρευση μέσω της υποχρηματοδότησης είναι κυβερνητική επιλογή που μαθηματικά οδηγεί στη «λύση» της ιδιωτικοποίησης της Παιδείας. Εξ' άλλου οι πολιτικές εξόδου από τη κρίση από πλευράς κεφαλαίου έχουν δύο άξονες: πρώτον, το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας και δεύτερον την επέκταση της σε παλιά. Η εκπαίδευση δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση. Η είσοδος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στο χώρο των Πανεπιστημίων θα σημάνει ένα τεράστιο πλήγμα στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών ενώ η παραγωγή γνώσης θα ελέγχεται από τον εκάστοτε χρηματοδότη.

Εμείς απαντάμε πως δε διαπραγματευόμαστε τα αυτονόητα. Μέσα από ανοιχτές πρωτοβουλίες και συλλογικούς αγώνες να αντισταθούμε για να καταργήσουμε τις εργολαβίες στη σίτιση και να συγκροτήσουμε ένα κίνημα ανυπακοής ενάντια σε οποιοδήποτε αντίτιμο για μεταφορά και σίτιση. Σχετικά με το κομμάτι της στέγασης, την ώρα που χιλιάδες κτήρια μένουν άδεια και ανεκμετάλλευτα, ενώ συνάμα οικογένειες απειλούνται με κατασχέσεις πρώτης κατοικίας, εμείς θεωρούμε πως το φοιτητικό κίνημα θα πρέπει να συνδεθεί με ένα ευρύτερο κίνημα για επανάκτηση στέγης.

ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΕΣ ΜΑΣ!

Η πολιτική της συγκυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου εκτός του ότι κινείται στο πλαίσιο της εκπλήρωσης του νεοφιλελεύθερου σχεδίου για την οικονομία και των μνημονιακών επιταγών, προωθεί και μια ιδεολογική αντεπίθεση εναντίον κεκτημένων των κοινωνικών κινημάτων. Η δημοκρατία απαξιώνεται εντός κι εκτός κοινοβουλίου εκ μέρους της κυβέρνησης (34 πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ψήφιση νόμων με την αιτιολογία του κατεπείγοντος και με οριακή πλειοψηφία, βασανισμοί συλληφθέντων, Φαρμακονήσι, υπόθεση Μπαλτάκου, στρατόπεδα συγκέντρωσης) αλλά και της Χρυσής Αυγής, η οποία αναλαμβάνει «τον δρόμο» με ανοχή ή και την συνεργασία της ΕΛ.ΑΣ. Ανάλογη πολιτική τοποθέτηση και πρακτική ακολουθούν και οι κυβερνητικές παρατάξεις (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, ΠΑΣΠ) στις σχολές απαξιώνοντας κάθε έννοια πολιτικής και συλλογικών διαδικασιών, εγκολπώνοντας ακροδεξιά στοιχεία στο εσωτερικό τους και υιοθετώντας φασιστικές πρακτικές, ενώ παράλληλα προωθούν την κυρίαρχη απολίτικη κουλτούρα.

Λαμβάνοντας υπόψη το στρατηγικό στόχο της συνολικής ανατροπής, προβάλει ως απαραίτητη προϋπόθεση η ύπαρξη ενός ευρύτερου κινήματος ανατροπής, στο οποίο θα συσπειρώνονται όλα τα επιμέρους κοινωνικά κινήματα. Αυτό είναι μία κοινή παραδοχή στον χώρο της Αριστεράς. Το πώς όμως αυτό θα καταφέρει να μεταπηδήσει από την σφαίρα του ευχολογίου στη σφαίρα της πραγματικότητας εξαρτάται και από  μια αριστερή, ριζοσπαστική μεθοδολογία.

Η μαζικοποίηση του κινήματος δε μπορεί παρά να συνοδεύεται και από αναβαθμισμένα πολιτικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Σε αυτή τη λογική, φαίνεται καθαρότερα από ποτέ η σπουδαιότητα της αναζωογόνησης των συλλογικών διαδικασιών στους κοινωνικούς μας χώρους, και υπό μία νέα κουλτούρα δημοκρατίας, συμμετοχής και σύνθεσης (Γενικές Συνελεύσεις, οριζόντιοι συντονισμοί). Ένα ευρύ κίνημα που θα λαμβάνει τα χαρακτηριστικά του απευθείας  από τη βάση του, που τα επιμέρους κομμάτια  του θα συνδέονται οργανικά και κατά τρόπο ουσιαστικό με αυτό, θα διατηρείται ζωντανό, μαχητικό και δημιουργικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας μεθοδολογίας εντός του πανεπιστημίου είναι η προσπάθεια μας να συγκροτήσουμε κοινές οριζόντιες διαδικασίες εντός του κινήματος με τους αγωνιζόμενους διοικητικούς και καθηγητές, όπως λειτούργησε και η παμπολυτεχνειακή συνέλευση του ΕΜΠ στη διάρκεια της μεγαλειώδους απεργίας των διοικητικών.

Σ' αυτή τη κατεύθυνση και με αρωγό τη δημιουργικότητα, προτείνεται η επανοικειοποίηση του χώρου διά της ανάδειξης της κοινωνικής διάστασης κάθε χώρου εργασίας και φοίτησης. Εγχειρήματα αυτοοργάνωσης (π.χ. αυτοδιαχειριζόμενα κυλικεία, πολιτιστικά στέκια) και δομές αλληλεγγύης (π.χ. μαθήματα αλληλεγγύης, κοινωνικά ιατρεία) εκτός του ότι απαντούν σε άμεσες υλικές ανάγκες, παράλληλα δημιουργούν και εκείνη την συλλογική κουλτούρα που προτάσσει τη συμμετοχή και τη δραστηριοποίηση, τη συλλογικότητα, την εμβάθυνση της δημοκρατίας και επομένως ένα νέο μοντέλο οργάνωσης των ζωών μας αλλά και του ίδιου του κινήματος. Πέρα όμως απ τις σχέσεις που διαμορφώνει η αλληλεγγύη μέσα στην κοινωνία, φαίνεται πως είναι και η αναγκαία συνθήκη για την ενίσχυση των αγώνων και της υλικής τους υπόστασης, ενώ αποτελούν στο σήμερα αναπαραστάσεις του οραματιζόμενου αύριο. Αυτό γίνεται εμφανές κι από τη σύνδεση των φοιτητών και των φοιτητριών με τον αγώνα των διοικητικών υπαλλήλων μέσω της οργανικής εμπλοκής με το δίκτυο  «Άρτεμις», το οποίο συστάθηκε ως απάντηση στις υλικές ανάγκες των διοικητικών από την απεργία τους.

Το βάθεμα αυτό της δημοκρατίας στις συλλογικές διαδικασίες θα οργανώσει ένα κίνημα ανατροπής, όχι πια με όρους εκφώνησης κι ανάθεσης, αλλά με όρους συμμετοχής και δημιουργίας που θα μπορεί να εκφράζει τη συλλογική μας βούληση και να απαντά στην κρίση εκπροσώπησης.

ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΜΑΖΙ ΑΝΙΚΗΤΟΙ!

Η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για την εργασία, αντίληψη που βιώνουμε ως μνημονιακή πραγματικότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις τελευταίες εξελίξεις στο Πανεπιστήμιο. Το εργασιακό καθεστώς στην Ελλάδα των Μνημονίων χαρακτηρίζεται από υψηλούς δείκτες ανεργίας, επισφάλεια, «ελαστικότητα», ενοικίαση εργαζομένων, Voucher – κοινωφελή προγράμματα,  και συνεχή εναλλαγή εργασιακού «αντικειμένου». Το Πανεπιστήμιο τίθεται στην υπηρεσία αυτής της αγοράς, πάνω στους παρακάτω άξονες: τους ταξικούς φραγμούς στην είσοδο στη Γ’ βάθμια εκπαίδευση (μείωση εισακτέων, περικοπή φοιτητικής μέριμνας), την υποβάθμιση και την κατάτμηση των πτυχίων μας, την αλλαγή του καθεστώτος (ιδιωτικοποιήσεις) και του περιεχομένου (προγράμματα σπουδών, πτυχία) της γνώσης.

Με τον τρόπο αυτό οι κυρίαρχοι επιδιώκουν να παράξουν φθηνό, ευέλικτο, εργατικό - εργασιακό δυναμικό, προσπάθεια η οποία επικυρώθηκε πανευρωπαϊκά με τη συνθήκη της Μπολόνια. Στην ελληνική περίπτωση αυτή η προσπάθεια εξειδικεύεται από τους νόμους Διαμαντοπούλου/ Αρβανιτόπουλου και από το σχέδιο Αθηνά 1 και 2, ενώ οι απολύσεις των διοικητικών υπαλλήλων αποτελούν ένα ακόμη βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση. Για να επιτευχθεί η πλήρης μεταβολή του μαζικού και δημοσίου χαρακτήρα του Πανεπιστημίου και να μην έχουν πια οι μελλοντικοί εργαζόμενοι τη δύναμη του πτυχίου χρειάζονται δύο συνθήκες, οι οποίες συντελούνται αυτή τη στιγμή: από τη μία η ιδιωτικοποίηση και η υποβάθμιση κομματιών του Πανεπιστημίου και από την άλλη η θέσμιση του νομικού πλαισίου για την εξίσωση των ιδιωτικών «πανεπιστημίων» με τα δημόσια.

Τα πτυχία μας, λοιπόν, σύμφωνα με τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ (την παράταξη της ΝΔ μέσα στις σχολές) θα υπακούουν σε ένα είδος «ακαδημαϊκής» κινητικότητας: βασική ακαδημαϊκή μονάδα θα αποτελεί η σχολή και όχι το τμήμα και τα πτυχία θα μεταβληθούν σε 3ετή προγράμματα σπουδών, δηλαδή ένα είδος «συλλογής» μαθημάτων και ιδιοτήτων. Έτσι, το πτυχίο δε θα είναι ίδιο και ενιαίο για όλους και όλες, αλλά θα είναι ουσιαστικά ένας ατομικός φάκελος προσόντων με άσχετα μεταξύ τους αντικείμενα. Αυτό έχει άμεση συνέπεια και στα επαγγελματικά δικαιώματα, καθώς το πτυχίο κατοχυρώνει τη συλλογική διεκδίκηση δικαιωμάτων και συμβάσεων, ενώ με τους ατομικούς φακέλους ο εργαζόμενος «διαπραγματεύεται» πια μόνος τους με τον εργοδότη.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο τίθεται ζήτημα ανασύστασης των συλλογικών διαδικασιών σε όλα τα επίπεδα (από φοιτητικές διαδικασίες έως συνδικάτα). Προς μία κατεύθυνση δημιουργίας και νέων συλλογικοτήτων, ως τμήμα της δικής μας απάντησης, μπορεί να αποτελέσουν οι κολεκτίβες νέων επιστημόνων, οι δομές οργάνωσης των επισφαλώς εργαζομένων και ανέργων, οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί.

Απέναντι σε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα που ζούμε αλλά και το ακόμα πιο μαύρο μέλλον που προδιαγράφεται από δω και μπρος αντιλαμβανόμαστε ότι τα χαρακτηριστικά της απάντησης πρέπει να είναι συνολικά. Οφείλουμε να αντισταθούμε όχι μόνο ως φοιτητές που βιώνουμε καθημερινά την περαιτέρω διάλυση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και ως μελλοντικοί εργαζόμενοι της επισφάλειας και των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων. Ο αγώνας για το πανεπιστήμιο των αναγκών μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον αγώνα για την συνολική ανατροπή. Παλεύουμε πλάι στην κοινωνία και τα κινήματα για το ίδιο μας το μέλλον, ένα μέλλον που δεν χωρά στα μνημόνια τους. Παλεύουμε για την συνολική ανατροπή, για το πανεπιστήμιο των αναγκών μας και για την κοινωνία των ονείρων μας.

Είμαστε αυτοί που μπορούν να κινήσουν γη και ουρανό!